Ōlim (once upon a time) erat in īnsulā Hźrakleiā puer nōmine Daimōn. Daimōn erat fīlius rźgis īnsulae, quī Prōteus appellābātur. Duās sorōrźs habźbat, sed Daimōn erat mini- mus nātū. Multī puerī in īnsulā cum Daimone lūdźbant 5(played), sed parvus erat. Ubi amīcī cum Daimone pugnā- bant, eum saepe superābant.
Ūnō diź, in lītore (shore) Maris Aegaeī, Daimōn amīcī- que nautās spectābant dum (while) nāvem parant. Tum nāvis ab īnsulā ad īnsulam Naxon (Naxos) nāvigāvit. Nāvis magna 10erat, sed priusquam longź nāvigāverat, subitō (suddenly) quattuor serpentźs ingentźs (huge) ź marī in nāvem serp- sźrunt, nāvem occupāvźrunt, tum nautās necāvźrunt (killed).
Relīquī nautae mīlitźsque in lītore īrātī erant. Ūnus ex eīs clāmāvit: Multōs annōs cum serpentibus circum Hźra- 15kleiam pugnābāmus, sed quō modō (how) superābimus? Ubi ūnam serpentem necāmus, duae serpentźs ź marī serpunt. Post paucōs diźs, plūrźs (more) serpentźs vīsae sunt. Trźs puerōs necāvźrunt dum in aquā prope (near) lītus natant (were swimming). Posterō diź, serpźns sorōrem Daimonis 20dźvorāvit dum in lītore prope aquam ambulat. Populus perterritus erat.
Rźx Prōteus nūntiōs ad ōrāculum Apollinis in īnsulā Delō (Delos) mīsit. Ōrāculum dīxit: Iūnō serpentźs ad īnsulam Hźrakleiam mīsit quod populus Hźrakleiae amīcus 25populō Delī est, atque nautae ab īnsulā Hźrakleiā ad īnsulam Delon saepe nāvigant. Iūnō Delon ōdit quod ibi Lātōna źdidit (gave birth to) Apollinem et Diānam, fīlium fīliamque Iovis. Ubi hźrōs fortis et clārus trāns mare ad īnsulam Hźrakleiam volābit, Hźrakleiam līberābit.
-1-
30Prōteus populusque Hźrakleiae erant miserī. Populus clāmābat: Ubi est vir fortis quī ad īnsulam Hźrakleiam trāns mare volābit? Daimōn dīxit amīcīs: Nāvigābō ad Graeciam et ad īnsulās Graeciae. Virum fortem petam. Amīcī rīsźrunt (laughed) ac respondźrunt: Numquam (never) inveniźs (will 35you find) virum fortem quī Hźrakleiam līberābit. Tam (so) parvus es. Ūnus ex puerīs, nōmine Gyās, quī erat magnus, Daimonem supplantāvit (tripped up) atque eum ad terram pepulit (pushed). Daimōn surrźxit (got up), tum pectus (chest) Gyae percussit (struck). Gyās Daimonem iterum 40(again) ad terram pepulit, tum eum percussit iterum atque iterum, sed Daimōn sź nōn trādidit (did not give up). Tandem, Gyās surrźxit. Sī hźrōem (hero) umquam inveniźs, mihi nūntiā, dīxit.
Daimōn ad rźgiam ambulāvit. Rźgem rogāvit: Nōnne 45līberātōrem Hźrakleiae inveniam sī ad Graeciam atque ad īnsulās Graeciae nāvigābō?
Fīlī, puer parvus es, Prōteus respondit. Necesse erit multa perīcula subīre (undergo). Sī tuam fortitūdinem soller- tiamque (and cleverness) dźmōnstrābis, tź īre (to go) patiar (I 50shall allow). Certāmen (contest) erit inter tź et ūnum ex mīlitibus meīs dź imprōvīsō (without warning). Sī eum sine armīs, aut tźlīs, aut auxiliō superābis, tź līberātōrem Hźra- kleiae petere (to seek) patiar.
Postrīdiź, Daimōn ambulābat ad oppidum ab scopulīs 55(cliffs) super mare ubi sźpiās (cuttlefish) inter saxa (rocks) captābat. Līneam portābat cum lapide (stone) quem ad extrźmam (end) līneam adligāverat (had tied). Saepe, Daimōn atque aliī (other) puerī sźpiās lapide lineāque ita captābant: ubi sźpiae lapidem dźvorābant, eās ex aquā līneā trahźbant 60(pulled). Hodiź, Daimōn duās sźpiās captāverat et eās amīcīs dederat.
Ubi in oppidum ambulāvit, subitō ūnus ex amīcīs, quī
dź cōnsiliō rźgis audīverat, clāmāvit: Daimōn! Spectā!
-2-
-3-
Daimōn sź vertit atque mīlitem magnum spectāvit. Mīlźs
65erat armātus. Dum mīlźs ad Daimonem lźnte (slowly)
ambulat, multī puerī virīque convźnźrunt atque clāmābant.
Daimōn nūllum tźlum portābat. Mīlźs gladium vibrāvit
(brandished).
Mīlźs Daimonem gladiō petīvit (attacked), sed 70Daimōn ab eō (him) saluit (jumped). Deinde, Daimōn līneam cum lapide super suum caput lātō circulō agitāvit (swung). Mīlźs propius (nearer) nōn ambulāvit. Mīlźs scūtum (shield) suum sinistrā (left) manū portābat, ergō (therefore) Daimōn lapidem ad dextram agitāvit. Mīlźs gladiō sź dźfendit, sed 75lapis manum dextram magnā vī (force) percussit; tum gladius in terram cecidit (fell). Mīlźs gladium tollere (pick up) nōn audźbat (dare). Cucurrit (ran) ad alium mīlitem, quī pīlum portābat, sed Daimōn crūra (legs) pedźsque (and feet) mīlitis līneā involvit. Mīlźs cecidit. Daimōn cum celeritāte sustulit 80(picked up) gladium, tum eum super mīlitem tenźbat (held) ac clāmāvit: Tź trāde! (surrender). Mīlźs magnopere īrātus erat, sed sź trādidit.
Tum puerī virīque magnā vōce clāmāvźrunt, Dai- monem laudāvźrunt, atque dīxźrunt: Grātiās deīs immortā- 85libus. Fortasse (maybe) līberātōrem Hźrakleiae inveniźs. Prōteus erat źlātus (proud). Rźx, tamen, erat etiam tristis quod Daimōn mox discźssūrus erat (was going to leave). Vźrź, fortis atque sollers es, rźx Daimonī dīxit. Sī līberā- tōrem Hźrakleiae invenīre cupis (want), licet (it is permitted). 90Posteā, rźx nāvem parāvit, sed nautae territī sunt. Ab īnsulā Hźrakleiā nāvigāre recūsāvźrunt (refused). Iūnō serpentźs mīsit, dīxźrunt. Ab hāc īnsulā nāvigāre nōn licet. Sīn (but if) aliquis (someone) ab serpentibus effugiet (escapes), Iūnō īrāta erit.
95Itaque rźx, quod fortitūdine sollertiāque Daimonis cōnfīdźbat atque populum suum līberāre cupiźbat, Daimonī -4- nāviculam (small boat, sailboat) dedit. Nauta perītus (skilled) es, rźx Daimonī dīxit. Fortasse serpentźs superābis et tandem līberātōrem Hźrakleiae inveniźs. Portā hunc (this) 100gladium. Neptūnus eum prīmō rźgī Hźrakleiae dedit. Daimōn gladium spectāvit. In gladiō erant verba: Fortitūdō superat.
Postrīdiź, Daimōn nāviculam suam parāvit. Cibum aquamque comparāvit. Etiam in nāviculam magnum rźte 105(net), fūnem (rope), atque saxum rotundum ancorae portāvit. Perticam (pole) gracilem (thin) atque rźte ab latere nāviculae super aquam ligāvit (tied). Ubi nāvicula parāta erat, Daimōn Valźte, patrī, mātrī, sorōrī, amīcīsque dīxit.
Secundō ventō (with a favorable wind) ab īnsulā Hźra- 110kleiā nāvigāvit. Post breve tempus, serpźns magna in nāvicu- lam unguibus (with its claws) serpsit. Serpźns duodecim (12) pedum longitūdine erat. Faucźs (jaws) magnās habźbat (had). Daimōn gladium antīquum strīnxit (drew) atque serpentis latus (side) petīvit, sed squāmae (scales) dūrae erant. Tum, 115serpentem in oculum vulnerāvit. Serpźns, īrāta, faucźs aperuit (opened). Daimōn ab serpente saluit. Prehendit (caught hold of) fūnem quī ad mālum (mast) et ad extrźmam perticam adligātus erat. Dum fūnem tenet, Daimōn, quī lźvis erat, in perticam ambulāvit. Serpźns gravis (heavy) post Dai- 120monem in perticam serpsit. Subitō, pertica frācta est. Serpźns in rźte cecidit. Daimōn, tamen, quod fūnem tenźbat, nōn cecidit. Ubi iterum (again) in nāviculā erat, Daimōn fūnźs rźtis abscīdit (cut away). Serpźns vehementer cōntendźbat (struggled), sed rźte eam involvit. In nāviculam iterum ser- 125pere nōn potuit (could). Quod Daimōn serpentem nōn necāvit, aliae serpentźs ź marī nōn serpsźrunt.
Ita servātus, Daimōn ad īnsulam Amorgon per multās īnsulās parvās nāvigābat. Ventus adversus nāviculam ad ūnam īnsulam parvam źgit (drove). Ibi altī scopulī erant. Ven- -5- 130tus et aqua nāviculam ad scopulōs agźbant (were driving). In scopulīs Daimōn magnam cavernam spectāvit. In cavernam nāvigāvit. Ita, nāvicula in scopulōs nōn frācta est.
In cavernā, tamen, nūlla lūx (light) erat, sed aqua fluźbat (flowed). Mox, multās vōcźs (voices) audīvit (he 135heard). Vōcźs dīxźrunt: Cavź! (beware) Cavź! Cavź! Cźde! (give up) Cźde! Cźde! Aqua nōn iam fluźbat, atque nāvicula cōnstitit (stopped). Tum vōcźs dīxźrunt: Manź! (stay) Manź! Numquam superābis. Numquam, numquam, numquam!
Daimōn lībāmentum (libation) oleī Neptūnō in 140aquam źffūdit (poured out), tum Neptūnum ōrāvit (prayed): Pater maris, viam dźmōnstrā. Auxiliō tuō superabō. Subitō, aliquid (something) in aquā prope nāviculam natāvit atque cźpit (seized) partem fūnis nāviculae quī in aquam ceciderat; tum nāviculam lźnte per cavernam trahźbat. Tan- 145dem, lūx erat, atque nāvicula ex cavernā vźnit (came). Ante nāviculam, Daimōn delphīnum magnum spectāvit. In tergō (back) līneam albam habźbat. Delphīnus fūnem relīquit, cir- cum nāviculam ter (three times) natāvit ac saluit, tum źvānuit. Daimōn Neptūnō grātiās źgit (gave thanks), tum iterum 150nāvigāvit.
Posteā, tempestās nāviculam diū ad longinquam (far off) īnsulam źgit. Ventus atque flūctūs (waves) magnī erant. Parva nāvicula in saxīs prope īnsulam frācta est. Īnsula aliźna (strange) erat. Daimōn ad īnsulam nāvit cum gladiō antīquō. 155Erat dźfessus (exhausted). In terrā firmā dormīvit.
Māne (in the morning), Daimōn fame (by hunger) ź somnō excitātus est. Circum īnsulam ambulāvit. Duōs montźs (mountains) vīdit (he saw), sed cibum nōn invźnit. Miser erat. Subitō, virum vīdit quī sźmi-equus erat. Vir eī dīxit: 160Chīrōn sum. Centaurus sum. Cibum aquamque petis. Venī (come). Tibi (to you) dźmōnstrābō.
Chīrōn Daimonem cibum et aquam invenīre docuit.
Daimōn laetus erat. In īnsulā diū manźbat. Chīrōn Dai-
-6-
-7-
monem docuit frūctūs et alium cibum atque fontźs aquae
165invenīre, gladiō pugnāre, perītum sagittārium (archer) esse,
ac equitāre (to ride horseback). Daimōn, enim (indeed),
saepe in tergō (back) Chīrōnis vehźbātur (portābātur).
Docuit Daimonem dź stźllīs, tempestāte, nātūrā maris, atque
nāvigāre nocte (at night).
170Erant in hāc īnsulā aliźnā multī satyrī atque satyriscī (little satyrs). In silvīs habitābant. Daimōn saepe cum satyriscīs lūdźbat. Satyrī satyriscīque similźs faunīs in Ītaliā erant. Virī et puerī erant sed crūra (legs), ungulās (hoofs), et caudās (tails) caprōrum (of goats) habźbant. Etiam parva 175cornua (horns) atque aurźs acūtōs (pointed) habźbant. Saliź- bant ac currźbant magnā cum celeritāte. Daimonī sźmitās (paths) sźcrźtās in scopulīs altīs super mare dźmōnstrāvźrunt, atque eum docuźrunt scopulōs montźsque ascendere.
Post multōs mźnsźs (months) Chīrōn Daimonī dīxit: 180Līberātōrem tuae patriae invenīre dźbźs. Tź nāvem aedifi- cāre docźbō. Daimōn rogāvit: Cūr (why) tam multa scīs (do you know)? Chīrōn respondit: Multōs virōs in multīs locīs docuī. Inter meōs dīscipulōs erant: Herculźs, Pźleus, Iāsōn, Aesculāpius, et Achillźs. Daimōn admīrātus est atque rogā- 185vit: Quīs est vir potźns atque audāx quī Hźrakleiam līberābit? Ubi eum inveniam? Chīrōn respondit: Eum inveniźs post multōs cāsūs (adventures). Sī Herculem inveniźs, tibi auxili- um dabit. Inter īnsulās Graeciae est.
Tum Daimōn, auxiliō Chīrōnis atque satyrōrum,
190nāvem aedificāvit. Parva nāvis erat. Decem ex satyrīs cum
Daimone rźmigźs (as oarsmen) nāvigāre volźbant (wished).
Itaque eōs sźcum nāvigāre passus est (he allowed). Nōmina
sua erant: Deinos, quod sollers erat; Taxus, quī celeriter currź-
bat; Philios atque Alźthźs, semper amīcī fidī (faithful); Econ,
195studiōsus (eager); Dexios, perītus; Aigos, nōn modo quod
nōmen Aigos significat caprum sed etiam quod Aigos scopu-
-8-
-9-
lōs celerrimź (most quickly) ascendere poterat; Kalos, quī
honestus erat; dźnique Agathos atque Ameinōn quī fortźs
erant.
200Valźte, dīxźrunt, tum ab īnsulā nāvigāvźrunt. Īnsu- lam Melon (Melos) petźbant. Post trźs diźs (days) magnam nāvem vīdźrunt. Nāvis magnā cum celeritāte nāvigābat. Pīrātae sunt, Deinos dīxit. Pīrātae ad nāvem Daimonis nāvigābant. Daimōn parvam īnsulam vīdit et ad eam nāvigā- 205vit. Subitō, nūllus ventus erat. Nāvis Daimonis lźnte nāvigā- vit, tum constitit, sed nāvis pīrātārum cum celeritāte nāvi- gāvit. Servī pīrātārum rźmīs (oars) cōntendźrunt (struggled, strove). Quamquam Daimōn ac satyrī etiam rźmīs cōntendźr- unt, pīrātae celerius (faster) nāvigābant. Iūxtā īnsulam, nāvis 210pīrātārum prope (near) nāvem Daimonis nāvigāvit. Tum pīrātae in nāvem Daimonis saliźrunt et gladiīs pugnāvźrunt.
Ūnus ex pīrātīs Taxum gladiō petīvit (struck at), sed frūstrā. Taxus semper celerior (quicker, too quick) erat. Tan- dem, pīrātam vulnerāvit. Dexios ūnum ex pīrātīs vulnerāvit; 215Philios ac Alźthźs alium (another) in aquam pepulźrunt (pushed). Ubi ingźns pīrāta Philion petīvit, Alźthźs pīrātam vulnerāvit. Īrātus, pīrāta Alźthem necātūrus erat (was about to kill), sed Philios eum necāvit. Trźs ex pīrātīs petīvźrunt Daimonem, quī fortiter pugnāvit. Bracchium (arm) dextrum 220ūnius ex pīrātīs atque pectus alterius vulnerāvit. Tertius pīrāta Daimonem cźpit (seized). Ameinōn atque Agathos Daimonem źripere (to rescue) volźbant, sed ab aliīs pīrātīs vulnerātī erant.
Mox, pīrātae satyrōs superāvźrunt, tum eōs ligāvźr-
225unt, atque in nāve Daimonis cum satyrīs vulnerātīs relīquźr-
unt. Daimonem ad mālum nāvis pīrātārum adligāvźrunt.
Pīrātae rīsźrunt (laughed) et dīxźrunt: Pecūniam in nāve tuā
nōn invźnimus, sed tź ac tuōs satyrōs in Graeciā vźndźmus (we
will sell). Pretium satyrōrum magnum erit. Nźmō satyrum
230domī (at home) habet (has), et omnźs (all) ūnum habźre
-10-
-11-
cupiunt (want). Tū, autem, parvus es et tuum pretium par-
vum erit, sed fortasse (perhaps) cum gladiō tuō pretium
duplum erit.
Tum dux pīrātārum dīxit: Puer fortis et speciź 235(appearance) praestāns (outstanding) est. Fortasse nōbilis est, et pater suus magnum praemium prō eō dabit. Rogāvit Dai- monem: Quīs es, puer? Respondit: Daimōn. Quīs est pater tuus? dux rogāvit. Daimōn nōn respondit. Dux clāmā- vit: Respondź puer! Daimōn, tamen, nōn respondit. Tum, 240dux eum verberāvit (whipped). Nihilōminus (nonetheless), Daimōn nōn respondit. Magnopere īrātus, dux Daimonem in caput percussit. Cecidit, omnī sźnsū carźns (unconscious).
Ubi Daimōn ź somnō excitātus est, nox erat. Caput suum dolźbat. Nauseābat. Ignźs in īnsulā vīdit. Carnem āssam 245(roasted) olfźcit (he smelled) atque cantum audīvit. In nāve custōdźs, quī źbriī (drunk) erant, glōriātī sunt (boasted) dź multīs nautīs quōs necāverant, atque dź aurō (gold) quod cźperant. Posteā, custōdźs somniculōsī (sleepy) erant. Lūce lūnae, subitō, ex tenebrīs (darkness) Daimōn vīdit caput satyrī 250quī cum dīligentiā ac magnō silentiō in nāvem ascendźbat. Tum duō alia capita vīdit. Trźs satyrī, Econ, Dexios, atque Kalos, quiźtź ad custōdźs appropinquāvźrunt, eōrum capita percussźrunt, tum quam celerrimź (as quickly as possible) fūnem quō Daimōn ligātus erat laxāvźrunt. Deinde, ad 255nāvem suam, quae prope nāvem pīrātārum in ancorīs (at anchor) cōnsistźbat, nāvźrunt. Satyrī Daimonī explānā- vźrunt: Postquam pīrātae nōs ligātōs in nāve nostrā relī- querant, Deinos fūnem quō ligātus erat suīs ungulīs scidit, ac nōs līberāvit. Dum pīrātae ab īnsulā nāvigant atque nāvem 260cum aurō capiunt, nostram nāvem post īnsulam cźlāvimus (hid). Daimōn satyrīs grātiās źgit. Tum, lźnī ventō, ab eō locō ad īnsulam Delon nāvigāvźrunt.
Postrīdiź, magnus ventus erat, itaque nāvis ad īnsulam Delon magnā cum celeritāte nāvigābat. Daimōn satyrīs dīxit: -12- 265Ōrāculum Delī rogābimus: Ubi est Herculźs? Ubi prope īnsulam Delon nāvigāvźrunt, Iūnō, quod īrāta erat, tempestā- tem mīsit. Nāvis ab īnsulā Delō ācta est. Māne, ventus lźnis erat, sed Daimōn cursum āmīserat, et caelum nūbilum (cloudy) erat. Daimōn satyrīque miserī erant. Dźnique del- 270phīnōs vīdźrunt. Circum nāvem natābant atque saliźbant. Ūnus ex delphīnīs magnus erat, et līneam albam in tergō habźbat. Neptūnus eōs nōbīs mīsit, Daimōn dīxit. Del- phīnus quī līneam albam habet mihi auxilium anteā dedit. Neptūnō grātiās źgit. Post delphīnōs diū nāvigābant. 275Dźnique īnsulam Delon vīdźrunt. Delphīnī laetź (joyfully) circum nāvem lūdźbant, tum ab eō locō nāvźrunt.
Ad lītus Delī nāvigāvźrunt et nāvem subdūxźrunt. Ibi senem (old man) vīdźrunt quī eīs dīxit: Haec īnsula sacra Apollinī est. Omnia futūra scit. Sī placet, bone vir, ōrācu- 280lum Apollinis mihi dźmōnstrā, Daimōn dīxit. Tibi dźmōn- strābō, senex respondit. Satyrī cum nāve manźbant dum Daimōn ad ōrāculum cum sene ambulat.
Ubi Daimōn ad ōrāculum pervźnit (arrived), grātiās senī źgit. Tum, per sacerdōtem templī dīxit: Apollinem, quī 285omnia scit atque futūra praedīcit, rogō: Ubi inveniam līberā- tōrem Hźrakleiae ac Herculem, quī mihi auxilium dabit? Post breve tempus, sacerdōs prō Apolline respondit: Dai- mōn, līberātōrem Hźrakleiae inveniźs ubi tibi licet (it is per- mitted). Herculźs in īnsulā Serīphō est. Antequam eum 290inveniźs, tibi necesse erit necāre ingentem volucrem speciź horribilī, quae habet caput anūs (of an old woman) atque rōs- trum (beak) vulturis. Mōrsus rōstrī virōs convertit in servōs. Nōn iam animum nec iam studium habent.
Daimōn grātiās sacerdōtī źgit. Valź, dīxit: deinde 295cum satyrīs ad īnsulam Serīphon nāvigāvit.
Post paucōs diźs, ubi prope parvam īnsulam erant, nāvis, mīrō modō, ad hanc īnsulam contrā ventum trahźbātur -13- (was being drawn). Subitō, magna umbra (shadow) nāvem tźxit (covered). Lūx sōlis obscūrāta est quasi nimbō (cloud). 300Caelum spectāvźrunt. Ibi volucrem ingentem (huge) cum ālīs (wings) magnīs vīdźrunt. Māior (larger) quam nāvis erat. Unguźs ingentźs, rōstrum aźneum (bronze), atque caput anūs habźbat, vultū (face) terribilī et speciź horribilī.
Tum, nāvis in lītus īnsulae trahźbātur. Ibi multās nāvźs 305in lītore vīdźrunt, sed nźmō in eīs erat. Volucris ad eōs volāvit atque Aigon, Kalon, Ameinonemque petīvit, sed saluźrunt magnā cum celeritāte. Ita, mōnstrum vitāvźrunt (avoided). Statim, Daimōn ac omnźs satyrī inter arborźs cucurrźrunt ubi salvī erant.
310Posteā, dum inter arborźs ambulant, multōs servōs miserōs vīdźrunt quī in agrīs labōrābant. Volucris super eōs volāvit ululāns (screeching, shrieking) atque eōs terruit. Ubi mōnstrum vīdit ūnum ex servīs quī lźnte labōrābat, quod dźfessus erat, eum unguibus suīs vulnerāvit.
315Deinos Daimonem rogāvit: Quōmodō volucrem
necābimus? Sagittae eī nōn nocźbunt (harm) quod tantum (so
big) mōnstrum est. Fortasse eam arboribus necāre possu-
mus (we can), Daimōn respondit. Arboribus? Agathos
rogāvit. Quōmodō? Sī duās arborźs altās īnflectźmus
320(bend) atque eās ad terram adligābimus, volucrī nocźre poteri-
mus, Daimōn respondit. Deinde, Ameinōn Agathosque
volucrem vitāvźrunt dum ad nāvem currunt celerrimź atque
fūnem ad Daimonem portant. Tum omnźs satyrī duās altās
arborźs prope campum ad terram inflexźrunt atque ad stir-
325pem (trunk) tertiae arboris adligāvźrunt. Daimōn sōlus in
campō stetit. Mox, volucris appāruit. Ubi Daimonem vīdit,
ad eum celerrimź dź caelō volāvit, ululāns, atque eum petīvit.
Daimōn magnā cum celeritāte inter duās arborźs cucurrit. Ubi
mōnstrum post eum prope terram volāvit, Daimōn fūnem
330gladiō scidit. Subitō, arborźs sź coniźcźrunt (snapped up),
-14-
-15-
atque volucrem magnā vī percussźrunt. Volucris, vulnerāta,
cecidit; collum (neck) in terram frźgit; atque mortua est.
Satyrī clāmāvźrunt.
Deinde, servōs vocāvźrunt, sed illī ad hūc nūllum animum 335habźbant. Posteā, in cavernā, Daimōn satyrīque puerum invźnźrunt quī nōndum rōstrō volucris mōrsus erat. Puer Dai- monī dīxit: Pater meus apud illōs servōs est, sed in summō monteubi nźmō ascendere potest sine magnā difficultāte pōtiō (potion) sub saxō est quae servōs sānōs (well) rūrsus 340(again) facere potest sī mōnstrum prīmō necātum est. Hoc volucris ōlim dīcźbat. Dīcźbat, autem, Nźmō mź necāre potest.
Statim Aigos, Econ, Ameinonque scopulōs ad sum- mum montem ascendźrunt. Ibi pōtiōnem in ollā (pot, jug) sub 345saxō invźnźrunt, tum eam ad Daimonem portāvźrunt. Dai- mōn ac satyrī pōtiōnem servīs dedźrunt. Mox illī sānī erant. Magnō cum gaudiō grātiās Daimonī satyrīsque źgźrunt. Tum nāvźs suās dźdūxźrunt. Valźte dīxźrunt; atque ad patriās suās nāvigāvźrunt.
350Satyrī Daimōnque suam nāvem solvźrunt; deinde ad īnsulam Serīphon nāvigāvźrunt. Ubi ad hanc īnsulam per- vźnźrunt, Herculem in oppidō prope montem invźnźrunt. Erat altus, magnō corpore, lātīs humerīs (shoulders), atque rōbustus. Magnam clāvam ac pellem (skin) leōnis gerźbat. 355Salvź, Daimōn, Herculźs dīxit. Dź tź audīvī. Quid petis? Chīrōn mź ad tź mīsit, Daimōn respondit. Auxili- um tuum rogō. Petō līberātōrem īnsulae Hźrakleiae. Chīrōn magister meus erat atque amīcus bonus est, Herculźs dīxit. Tibi auxilium dabō.
360Herculźs Daimonem spectāvit, tum dīxit: Audāx es, sed parvus. Nōndum parātus es suscipere negōtia ac perīcula quae necessāria erunt. Venī mźcum. Tź exercźbō et adiuvābō (help).
Tum ad nāvem Daimonis ambulāvźrunt. Herculźs 365facile nāvem dźdūxit, deinde cum Daimone satyrīsque nāvem solvit. Ad Theram, longinquam īnsulam, nāvigāvźrunt. For- tasse in Therā deum ignis, Volcānum, inveniźmus, Herculźs dīxit. Arma optima (best) facit (makes). Tibi necesse est pīlum, galeam (helmet), lōrīcam (breast plate) et scūtum 370(shield) habźre. Volcānus sub terrā Therae nunc est, quod terra ibi nunc calida (warm) est. Interdum (now and then) flāmmae ex monte źrumpunt.
Quoniam ventus secundus (following, favorable) erat, nāvis celeriter in marī nāvigābat. Vīsne (do you want) meus 375armiger (armor bearer) esse? Herculźs Daimonem rogāvit. Hylās meus armiger erat, sed eum āmīsī. Optimus (best) amīcus meus erat. Illum honōrem magnopere cupiō (de- sire), Daimōn respondit. Bene! Herculźs dīxit. Amīcus meus et armiger es.
380Tandem ad īnsulam Theram pervźnźrunt. Nāvem adligāvźrunt quod nūllum lītus erat. Ibi scopulī altī erant. Tum Herculźs cum Daimone montem ascendit dum Vol- cānum petit. Quia eum nōn vīdźrunt, Herculźs magnā vōce clāmāvit: Volcāne, tź patefac (reveal). Ubi es? Subitō, terra 385montis aperta est; spźlunca appāruit. Herculźs Daimonī dīxit: Venī mźcum. Simul ac (as soon as) in spźluncā erant, clausa est. In terram dźscendźrunt. Tandem Volcānum vīdźrunt.
Volcānus erat in suā officīnā (workshop) quae īnstruc- ta erat fornāce atque incūde (anvil), instrumentīsque. Claudus 390(lame) erat. Volcāne, necesse est Daimonī, amīcō meō, galeam, lōrīcam, scūtum, atque pīlum habźre. Līberātōrem Hźrakleiae petit et multa negōtia perīculosa suscipiet. Amī- cus Herculis arma bona meret, Volcānus respondit. Tum, arma idōnea Daimonī fźcit, atque eī līberź dedit. Daimōn ea 395magnō cum gaudiō accźpit. Volcānō multās grātiās źgit. Deinde, Herculźs, cum Daimone, ascendit ex spźluncā, quae, -17- mīrō modō, iterum aperta erat. Ubi ad nāvem pervźnźrunt, solvźrunt, atque cum satyrīs ad Crźtam nāvigāvźrunt.
Merīdiź, pīrātās iterum vīdźrunt. Nāvis pīrātārum 400celerrimź vźnit. Ubi prope nāvem Daimonis erant, in eam saluźrunt atque gladiīs clavīsque pugnāvźrunt. Dum quat- tuor aut quīnque pīrātae cum Hercule pugnant, prīnceps pīrā- tārum Daimonem gladiō petīvit sed galea, lōrīca, ac scūtum hunc servāvźrunt. Tum Daimōn prīncipem gladiō antīquō 405vulnerāvit. Duō pīrātae quī hoc vīdźrunt Daimonem petī- vźrunt. Ūnus, magnō ictū clāvae ā tergō, Daimonem prōstrāvit (knocked face down). Bene! hic pīrāta clāmāvit. Crūra (legs) eius tenź dum caput abscīdō. Alter pīrāta crūra Dai- monis cźpit. Daimōn vehementer cōntendźbat, sed frūstrā. 410Dum alter pīrāta crūra Daimonis tenet, alter pedem suum in tergum Daimonis posuit, tum gladium źlevāvit. Herculźs hoc vīdit. Ad Daimonem ac duōs pīrātās celerrimź saluit. Ubi illum petīvźrunt, Herculźs eōs ūnō ictū clāvae magnā vī percussit, atque eōs interfźcit (necāvit).
415Herculźs nunc magnopere īrātus erat. Multōs pīrātās clāvā interfźcit. Deinde trźs pīrātae in tergum Herculis saluźrunt, sed eōs prehendit atque in aquam iźcit. Daimōn ac prīnceps iterum pugnābant. Vulnus prīncipis nōn grave erat, atque Daimonem interficere magnopere cupiźbat. Gladium 420magnum nunc habźbat, quem utrīsque manibus tenźbat. Magnō ictū gladī, prīnceps Daimonem petīvit, sed Daimōn ictum scūtō āvertit. Tum, prīnceps Daimonem in aquam repellere cupīvit. Ubi ad Daimonem saluit, Daimōn prōcubuit (leaned forward). Prīnceps in Daimonem incidit, tum in 425aquam prōcidit. Interim, dum omnźs pīrātae in nāve Dai- monis pugnant, Deinos, Taxus, Econ, Dexiosque facźs (torches) in nāvem pīrātārum portāvźrunt, atque eam incen- dere parātī erant. Ubi pīrātae hoc vīdźrunt atque prīncipem suum in aquā spectāvźrunt, sź trādidźrunt.
430Herculźs eīs dīxit: Servī nostrī estis, atque vestra nāvis nostra nunc est. Eam rźmigābitis (row). Servī vestrī nunc līberī sunt. Sī quisquis eōrum nōbīscum manźre cupit, licet.
Nōnnūllī manźre cupiźbant. Inter eōs erant duō amīcī, Nimiōn, quī magnus erat, ac Thoön quī minimus erat. Cźterī 435erant Halius, Andricus, atque Atreus. Ōlim nautae fuerant, sed pīrātae eōs cźperant ac in servitūtem redźgerant. Andri- cus altus, fortis, et audāx erat. Halius Atreusque minorźs sed celeriorźs erant.
Cźterīs quī ad patriās suās nāvigāre cupiźbant, Dai- 440mōn dīxit: Nāvem meam vōbīs dō. Nunc vestrās familiās vidźre potestis. Tum Daimōn, Herculźs, satyrī, nautaeque nāvem pīrātārum occupāvźrunt. Pīrātās ad rźmōs vinculīs (chains) adligāvźrunt (manūs ad rźmōs atque pedźs ad nāvem). Dum servī līberī in nāve Daimonis ab eīs ad patriās 445suās nāvigant, Daimōn, Herculźs, sociīque ad Crźtam nāvigā- vźrunt. Nāvis vźlōcissima erat ubi ventus erat. Ubi satis ventī nōn erat, pīrātās rźmigāre cogźbant. Pīrātae īrātī erant.
Mox ad Crźtam pervźnźrunt. Nāvem subdūxźrunt prope Hźrakleion. Populus Herculem magnō cum gaudiō 450salūtāvit. Dum satyrī ac nautae cum nāve manent, Daimōn Herculźsque tria mīlia pāssuum ad urbem Gnōssum ambulā- vźrunt cum magnō comitātū virōrum ac puerōrum quī Her- culem laudābant. Ibi, Daimōn rźgiam ingentem et pulcherri- mam vīdit. Multās porticūs longās cum columnīs rubrīs (red) 455spectābat. Daimōn Herculźsque in rźgiam ductī sunt. Per porticūs hortōsque ambulāvźrunt. Tandem in aulam (hall, court) magnam vźnźrunt, ubi Mīnōs, rźx Crźtae, in soliō (throne) sedźbat. Rźx Herculem benīgnź salūtāvit. Tum Her- culźs Daimonem intrōdūxit.
460Hīc nōbīscum manźte, rźx Herculī Daimonīque dīxit. In rźgiā nostrā habitāre vōbīs licet. Sociī vestrī prope nāvem habitābunt. Herculī rźx dīxit: Fortasse Daimōn dź -19- saltātiōne (dance) cum taurīs audīvit. Mź dźlźctābit sī salta- tionem spectābitis. Herculźs Daimōnque rźgī grātiās egźr- 465unt. In rźgiā diū manźbant et saepe saltātiōnem spectābant.
Multōs mźnsźs (months) Herculźs Daimonem docuit luctārī (to wrestle), salīre, discum iacere, atque aliōs lūdōs. Tum Herculźs eum cum vīvīs taurīs in campīs exercuit. Eum cornua tenźre ac in tergum taurī salīre docuit. Ubi taurus vio- 470lentus erat, Herculźs taurum tenuit. Montźs autem ascende- bant ubi nix (snow) erat, quam Daimōn numquam vīderat. Spźluncam Iovis vīsitāvźrunt. Iuppiter tūtor viātōrum est, Herculźs dīxit. Tandem, Daimōn fortior atque māior erat. Optimī amīcī erant. Uterque alterum adiuvābat. Ubi alter vul- 475nerātus aut aeger (sick) erat, alter eum cūrāvit.
Dum in rźgiā habitat, Daimōn saepe cum saltātōribus erat, atque multōs eōrum cognōvit. Ūnus ex eīs, Pheidos nōmine, perītissimus erat. Ūnō diź, Daimōn Herculźsque saltātiōnem spectābant. Pheidos et aliī saltātōrźs in arźnā 480erant cum taurō ferōcissimō, quī saepe īrātus erat. Ingźns erat. Longa cornua acūta habźbat. Subitō, terra tremuit. Multī- tūdō, perterrita, clāmāvit. Columnae rźgiae nūtāre (sway) coepźrunt (began). Priusquam cecidźrunt (fell), Herculźs pedźs suōs in spīrās (bases) duārum maximārum columnārum 485posuit. Manibus suīs columnās tenuit. Ita Mīnōs et sociī effu- gźrunt atque servātī sunt.
Interim, taurus, magnopere īrātus, violentissimus est.
Solum (ground) pedibus ferit (paws, strikes). Saltātōrźs ex
arźnā effugere nōn possunt, quod mūrus arźnae altissimus est,
490et portae arźnae clausae sunt. Taurus magnā celeritāte ad
Pheidon currit. Subitō, Daimōn in arźnam salit. Ubi taurus
eum videt, magnō fremitū (roar) ad Daimonem ruit (rushes).
Dum taurus appropinquat, cornua dźmittit (lowers), sed Dai-
mon celeriter cornua prehendit, et in tergum taurī salit. Simul
495ac in tergō taurī est, sź vertit (turns) et cornua iterum prehen-
-20-
-21--
dit. Taurus Daimonem cum celeritāte circum arźnam vehit
(portat). Deinde, taurus ad mūrum ruit quod Daimonem
dźcutere (shake off) vult (cupit). Pheidos, autem, ad taurum
currit et clāmat. Taurus eum videt, tum ab mūrō sź vertit.
500Deinde Pheidos cornua prehendit et—dum Daimōn sź prō-
clīnat—in tergum taurī salit post Daimonem, sź vertit, et
bracchiīs (arms) manibusque Daimonem tenet.
Intereā multitūdō effūgit inter columnās quās Herculźs tenet. Hic exitus sōlus ad salūtem est. Dum taurus Daimonem 505Pheidonque circum arźnam vehit, terra iterum tremit. Mūrus altus arźnae cadit et cźterī saltātōrźs effugiunt. Taurus, perterritus, effugere cupit. Ex arźnā salit, tum inter columnās quās Herculźs tenet cucurrit. Herculźs celeriter dź spīrīs columnārum in tergum taurī salit. Dum columnae et tźctum 510(roof) cadunt, Daimōn, Pheidos, Herculźsque ex rźgiā vehun- tur.
Taurus, iam dźfessus, cecidit sed Herculźs Daimonem et Pheidon tenuit; itaque eī nōn vulnerātī sunt. Mox Mīnōs eōs vīdit. Eīs dīxit eōs effugere dźbźre. Exīstimāvit Nep- 515tūnum Crźtźs punīre. Fortasse, inquit (he said), deum offendimus.
Sacerdōtźs ad Daimonem accessźrunt. Eī dīxźrunt: Iūnō nūntiāvit Neptūnō tź atque omnźs Crźtźs eam prae- ferre et Neptūnum nōn diūtius cultūrōs esse (worship). Ergō, 520Neptūnus īrātus erat atque terram Crźtae agitāvit. Sed hoc falsum est! Daimōn exclāmāvit. Neptūnum semper colō (worship).
Tum sacerdōtźs respondźrunt Crźtźs autem Nep- tūnum semper coluisse atque eum semper cultūrōs esse. 525Subitō, Taxus ad Daimonem cucurrit atque eī nūntiāvit catźnās pīrātārum źvānuisse. Dźmōnstrāvit pīrātās nāvem occupāvisse, deinde praedam ex oppidō cźpisse, dźnique ā Crźtā nāvigāvisse. Sacerdōtźs exposuźrunt Iūnōnem hoc -22- fźcisse. Docuźrunt: Iūnō dīxit pīrātīs multum aurum in 530īnsulā satyrōrum cźlātum esse; etiam dīxit pīrātās dźbźre omnźs satyrōs aut interficere aut vźndere. Ergō hī pīrātae cum multīs aliīs pīrātīs ad īnsulam satyrōrum nāvigāre cōnsti- tuźrunt. Itaque ā Crźtā in nāve vestrā discźssźrunt.
Sacerdōtźs exīstimāvźrunt Daimonem ac Crźtźs 535Neptūnō atque Daimonem Aeolō, deō ventōrum, sacrificāre dźbźre. Ergō, sacerdōtźs et Daimōn taurum Neptūnō sacri- ficāvźrunt. Herculźs taurum quō ipse, Daimōn, Pheidosque ź rźgiā vectī erant cźpit; tum Daimōn hunc taurum Aeolō sacrificāvit. Taurōs sacrificāns, Daimōn Neptūnum ōrāvit, 540dīcźns sź deum semper cultūrum esse. Daimōn etiam Aeolum ōrāvit. Huic deō dīxit sź Īnsulam Satyrōrum servāre cupīre atque sź ventī secundī cupidissimum esse.
Post sacrificium, Mīnōs ad lītus cum Daimone, Her- cule, Pheidone, Taxōque iit. Ibi nautās suōs cum reliquīs 545satyrīs invźnźrunt. Mīnōs Daimonī Herculīque nāvem bonam atque multa tźla armaque dedit. Ubi solvere parātī erant, ventus secundus mīrō modō pervźnit. Daimōn grātiās Aeolō źgit. Tum Herculźs, Daimōn, Pheidos (quī ūnā cum eīs nāvi- gāre cupiźbat), satyrī, atque nautae solvźrunt, spźrantźs sź ad 550Īnsulam Satyrōrum ante pīrātās perventūrōs esse.
Interim, pīrātae ad īnsulam, ubi aliī pīrātae habitābant, nāvigāvźrunt. Prope lītus īnsulae altam turrim ligneam aedifi- cāverant, similis turribus multōrum aliōrum pīrātārum hōc tempore, ut nāvźs prōcul vidźrent. Cum (when) pīrātae in hāc 555īnsulā pīrātās quī ab Crźta nāvigāverant vidźrent, laetī erant, nam scīvźrunt pīrātās in nāve amīcōs esse. Itaque eōs salūtāvźrunt. Tum pīrātae quī pervźnerant exposuźrunt mag- nam praedam in Īnsulā Satyrōrum esse atque Iūnōnem ipsam haec dīxisse. Ergō, omnźs pīrātae cōnsilium cźpźrunt ut illam 560īnsulam occupārent, praedam caperent, atque satyrōs aut interficerent aut vźnderent. Statim, omnźs pīrātae (circiter D) -23- solvźrunt; tum in quīnque nāvibus ad Īnsulam Satyrōrum quam celerrimź nāvigāvźrunt.
Dum Daimōn, Herculźs, atque sociī in suā nāve 565properant, magnum saxum in marī vīdźrunt. In saxō, ali- quem clāmantem vīdźrunt. Ubi ad saxum pervźnźrunt, nāvis scopulum (reef) sub aquā percussit. Statim quisquis in saxō erat źvānuit. Aqua in nāvem lźnte inībat. Ergō, Herculźs cōnstituit in aquam salīre atque in scopulō stāre ut nāvem 570sublevāret. Dum hoc facit, satyrī nautaeque nāvem reparā- bant. Subitō, bracchium mōnstrī ingentis, quod ā Graecīs oktōpous appellābātur, Herculem prehendit. Daimōn mul- tīs ictibus gladiō bracchium abscīdit. Deinde tria bracchia octōpī Herculem implicāvźrunt. Tum, ūnum bracchium mōn- 575strī Daimonem prehendit atque eum ad suum rōstrum (beak) et ōs (mouth) trahźbat. Daimōn gladiō oculum dextrum mōn- strī vulnerāvit. Octōpus, īrātus, ātrāmentum (ink) prōfūdit atque Daimonem propius rōstrum suum pressit. Daimōndum iam vidźre potestalterum oculum cum celeritāte vulnerāvit; 580tum statim mollem (soft) locum prope rōstrum ac ōs gladiō penitus (deeply) cōnfōdit (stabbed). Hic ictus mōnstrum inter- fźcit. Tum Daimōn bracchia, quae circum Herculem erant, abscīdit. Herculźs, ita servātus, Daimonī multās grātiās źgit.
Postquam nāvis reparāta est, iterum solvźrunt. Herculźs 585exīstimāvit Iūnōnem mōnstrum atque simulācrum (apparition, spectre) in saxō mīsisse ut nāvem Daimonis tar- dāret.
Interim, pīrātae ad Īnsulam Satyrōrum pervźnźrunt. Satyrī quī nāvźs prōcul vīderant Chīrōnī nūntiāvźrunt pīrātās 590accźdere. Chīrōn omnźs satyrōs convocāvit ut cōnsili- um caperent. Cōnstituźrunt pugnāre cum pīrātīs prīmō in lītore ut eōs ab īnsulā prōhibźrent, sīn (but if) pīrātae sź cźdere cogent, tum in montibus pugnāre. Igitur, multī satyrī pīrātās prope lītus exspectābant ut impetum eōrum sustinźrent. -24-
595Pīrātae in portum īnsulae nāvigāvźrunt. Servōs suōs tantā vī rźmīs cōntendere coźgźrunt ut nāvźs in lītus impel- lerentur. Hōc factō, pīrātae dź nāvibus dźsiluźrunt, tum, gladiīs strīctīs, ad satyrōs prōcźdźrunt. Satyrī, quī nōnnūllās fundās (slings) arcūsque (and bows) habźbant, pugnāvźrunt 600arcibus, sagittīs, lapidibusque (stones). Hoc, tamen, satis nōn erat. Ergō, Chīrōn atque satyrī ad duōs montźs sź recźpźrunt.
Pīrātae, post satyrōs currentźs, ūnum ex eīs cźpźrunt atque ab eō postulāvźrunt ut sibi dźmōnstrāret locum aurī. Hoc satyrus prīmō dubitāvit, quod scīvit nūllum aurum in 605īnsulā esse, sed cum intellegeret cūr pīrātae ad īnsulam vźnis- sent, eīs exposuit multum aurum in valle inter duōs montźs esse, atque eōs aurum facile invenīre posse. Itaque, satyrō relictō, ad vallem magnā cum celeritāte cucurrźrunt. Aurum diū in valle petīvźrunt, sed frūstrā. Ubi nox vźnit, pīrātae in 610valle manźbant ut servārent locum ubi putābant aurum esse. Interim, satyrī in summīs montibus manźbant. Cum ibi ventus frīgidus esset, ignźs incendźrunt.
Nocte, Daimōn, Herculźs, atque sociī suī prope Īnsu- lam Satyrōrum pervźnźrunt. Ignźs in montibus vīdźrunt. Ita- 615que intellźxźrunt satyrōs in montibus esse propter perīculum, nam cognōvźrunt satyrōs nōn solźre in summīs montibus nocte manźre. Exīstimābant pīrātās pervźnisse et fortasse aut in campō inter portūs ac montźs aut in valle esse. Spźrābant omnźs satyrōs tūtōs (safe) esse.
620Post īnsulam sub montźs nāvigāvźrunt. Ibi scopulī undique erant. Daimōn, tamen, satyrīque sciźbant ubi sźmitae ā marī ad summōs montźs essent. Ergō Daimōn facem (torch) incendit atque signum satyrīs in summīs montibus dedit. Eī facibus signa reddidźrunt.
625Daimōn Herculī dźmōnstrāvit eōs per sźmitās tźla armaque ad summōs montźs portāre posse. In parvum lītus sub scopulīs nāvem subdūxźrunt. Tum Daimōn, Herculźs, -25- Satyrī, nautaeque pīla, arcūs, sagittās, fundās, gladiōs, pauca scūta, ac paucās galeās ad summōs montźs portāvźrunt. In 630summīs montibus circiter CC satyrī erant.
Tum Chīrōn, Herculźs, Daimōn, Pheidos, nautae, atque nōnnūllī satyrī convźnźrunt ut cōnsilium caperent. Cōnstituźrunt ut Herculźs atque satyrī faucem (narrow open- ing) vallis arboribus saxīsque clauderent, tum saxa ac tźla dź 635montibus ad pīrātās conicerentur. Exīstimābant aliōs pīrā- tās interfectōs īrī sed aliōs ź valle effugitūrōs. Igitur, constituźrunt ut Chīrōn Herculźsque cum LXXV satyrīs ab utrōque monte in campum convenīrent ac impetum in pīrātās facerent; atque ut, eōdem tempore, Daimōn Pheidosquecum tri- 640bus nautīs ac L satyrīsinter pīrātās atque portum īrent ut in pīrātās impetum ā tergō facerent. Cōnstituźrunt, autem, ut nōnnūllī satyrī mitterentur, quī servōs pīrātārum līberārent et cava (holes) in nāvźs facerent.
Prīmā lūce, Herculźs atque multī satyrī arborźs saxa- 645que in faucem vallis coniźcźrunt. Mox, satyrī dź montibus pīrātās sagittīs saxīsque petīvźrunt. Tot tźla saxaque ā satyrīs ź superiore locō iacta sunt ut pīrātae nec pugnāre nec sź dźfendere possent et perterritī essent. Circiter CL ex pīrātīs interfectī sunt. Relīquī, circiter CCCL, ź valle prōfūgźrunt, sed 650arboribus impediźbantur, atque nōnnūllī vulnerātī aut inter- fectī sunt. Cum (when) in campum fugissent, dux pīrātārum eīs imperāvit ut fugere dźsisterent. Timźtisne satyrōs? clāmāvit. In nōs hīc in campō impetum faciant. Id facere nōn audent. Sciunt nōs fortiorźs esse! Pīrātae, aciź īnstructā, 655impetum satyrōrum exspectābant.
Deinde, circiter LXXV satyrī, Chīrōne duce, dź ūnō
monte ac īdem numerus satyrōrum, Hercule duce, dź
alterō monte dźscendźrunt atque convźnźrunt. Hōc factō,
phalangem (phalanx) fźcźrunt ut in pīrātās impetum facerent.
660Interim, circiter L satyrī cum Daimone, Pheidone, ac tribus
-26-
-27-
nautīspīrātīs inscientibusad locum in campō inter portum et
pīrātās iźrunt. Nōnnūllī satyrī, autem, clam (secretly) ad nāvźs
pīrātārum pervźnźrunt atque, paucīs custodibus inventīs, eōs
interfźcźrunt. Tum clāvibus (keys) quās invźnźrunt atque
665aliīs īnstrūmentīs ferreīs quae in nāvibus erant, catźnās
(chains) nōnnūllōrum servōrum remōvźrunt et cava in nāvźs
fźcźrunt. Hī servī, ita līberātī, aliōs servōs līberāvźrunt.
Multī ad paenīnsulam prope portum fūgźrunt ubi sź cźlāvźr-
unt (hid). Relīquī servī contrā pīrātās pugnāre cupiźbant;
670itaque cum Daimone et suīs sociīs convźnźrunt ut auxiliō eīs
essent.
Signō datō, Chīrōn et Herculźs proelium commīsźr- unt. Satyrī quam plūrimīs sagittīs tźlīsque pīrātās petīvźrunt, atque nōnnūllōs eōrum aut vulnerāvźrunt aut interfźcźrunt. 675Ergō pīrātae, scūta sua ante sź tenentźs gladiīs strīctīs (drawn), impetum in satyrōs fźcźrunt. Ācriter pugnātum est. Cum (although) satyrī fortissimź pugnārent, paulō cźdere coāctī sunt.
Herculźs magnā vī clāvā suā pugnābat. Saepe, ūnō 680ictū, aut duō aut trźs pīrātās percussit ac interfźcit. Tum quīn- que pīrātae magnī ante aliōs pīrātās saliźrunt ut Herculem simul gladiīs peterent. Herculźs clāvā suā dźiecit petītiōnem (thrust) ad sź ab ūnō pīrātā coniectam (aimed). Tum, clāvā caput pīrātae percussit; itaque eum interfźcit. Secundō pīrātā 685interfźctō, Herculźs parvā dźclīnātiōne corporis gladium tertī pīrātae frūstrā effūgit. Quamquam bracchium Herculis gladiō nōn graviter vulnerātum est, tamen sanguis fluźbat. Magno- pere īrātus, pīrātam quī hoc fźcerat petīvit atque eum prīmō ictū interfźcit. Tum, secundō ictū, quartum pīrātam percussit. 690Reliquum pīrātam, quī fugere temptābat, Herculźs celeriter interfźcit.
Hīs rźbus gestīs, Herculźs cōnspexit parvum satyrum pugnantem parvō gladiō contrā pīrātam ingentem. Cum pīrāta esset māior ac validior satyrō, satyrus celerior erat, -28- 695atque magnā celeritāte salīre poterat. Totiźns (everytime) pīrāta gladiō suō satyrum petīvit, satyrus ictum vītāvit (avoided) atque satyrus simul multīs ictibus parvīs et repetitīs pīrātam vulnerāvit. Tandem pīrāta tam dźfessus multīs vul- neribus est ut pugnāre nōn posset; tum cecidit.
700Duō nautae, Nimiōn et Thoön, ūnā cum sź contrā hostźs pugnābant. Nimiōn magnus erat. Thoön parvus, tamen sollers erat. Nimiōn pugnābat gladiō longō quem utrīsque manibus tenźbat. Thoön gladiō brevī pugnābat. Hōc tempore, magnā manū hostium circumventī erant. Tergō ad tergum 705versō, pugnābant nź dź imprōvīsō ā tergō peterentur. Subitō, pīrāta magnus, ante Thoönem stāns, gladiō magnō Nimi- onem super caput Thoönis petīvit. Hōc vīsō, Thoön suō gladiō brevī in latus pectoris sub bracchiō pīrātam graviter vulnerāvit atque eum cecidit. Sed nautae, adhūc circumventī, 710in magnō perīculō erant. Hīs vīsīs, multī satyrī, magnō satyrō duce, manum hostium circum nautās aggrźssī sunt, atque eam prōturbāvźrunt. Ita servātī, Nimiōn Thoönque ad sociōs suōs rediźrunt.
Interim Chīrōn, quī gladiō perītissimź pugnāre po- 715terat, (dum satyrōs dūcit) cum pīrātā quī etiam perītus gladiō erat pugnābat. Chīrōn parvum scūtum habźbat. Cum pīrāta timźret nź superāretur, violentissimź multīs ictibus gladiō Chīrōnem aggrźssus est, sed Chīrōn scūtō suō impetum rettu- dit (blocked). Ubi opportūnitātem vīdit Chīrōn, ūnō ictū 720pīrātam interfźcit.
Tum duō pīrātae cum Chīrōne pugnāvźrunt. Dum alter ante eum pugnat, alter nunc ab latere dextrō, nunc ab latere sinistrō, impetum fźcit. Simul ac pīrāta ante Chīrōnem aggrźssus est, alter gladiō Chīrōnem in latus dextrum vulnerā- 725tūrus erat, sed Chīrōn scūtō illum sub mentō (chin) percussit, atque strāvit (knocked down); tum eum interfźcit. Interim, alius pīrāta Chīrōnem ab latere sinistrō aggrźssus est, sed -29- satyrus, quī arcum tenźbat, haec vidźns, pīrātam sagittā necā- vit.
730Interim, L ex servīs quī ab satyrīs līberātī erant cōnstituźrunt cum cōpiīs Daimonis sź coniungere. Daimōn et Pheidos nunc L satyrōs, L servōs līberātōs, ac trźs nautās sźcum habźbant. Servī līberātī gladiōs tźlaque in nāvibus invźnerant atque nunc pugnandī cupidissimī erant.
735Subitō, Daimōn signum suīs cōpiīs dedit atque, multīs sagittīs missīs, illae ā tergō sed paulō ab latere apertō celeriter prōcurrźrunt. Nōnnūllī pīrātārum sagittīs aut interfectī aut vulnerātī sunt. Impetum dź imprōvīsō in pīrātās tantā vī fźcźrunt ut pīrātae perturbārentur. Dux pīrātārum, tamen, 740eīs imperāvit ut duās aciźs īnstruerent atque bipertītō (in two parts or divisions) pugnārent.
Ita ancipitī proeliō diū atque ācriter pugnātum est. Daimōn suās cōpiās fortiter dūcźbat. In mediō proeliō, Dai- mōn ā pīrātīs strātus est et pīrāta magnus Daimonem gladiō 745cōnfodere cōnātus est. Daimōn celeriter sź źvolvit et ictum vītāvit (avoided). Tum, sź rūrsus volvit ad gladium tantā vī ut gladius dź manū pīrātae extorqueretur. Pīrāta deinde Dai- monem calcāre (trample upon, stomp on) cōnātus est, sed Daimōn manibus pedem pīrātae cźpit, pīrātam ad terram 750traxit, et eum interfźcit.
Aliī pīrātae, magnopere īrātī, Daimonem interfectūrī erant. Mināciter (threateningly) clāmābant. Pheidos, intelle- gźns in quantō perīculō Daimōn esset, manum satyrōrum ad eum locum dūxit ut Daimonem servārent. Impetum fźcźrunt 755in pīrātās quī circum Daimonem erant. Circulō factō, satyrī praesidiō eī erant dum sūrgit.
Daimōn, ita servātus, satyrōs cohortātus, cuneō (wedge) factō, impetum in aciem pīrātārum dūxit. Daimōn ferōciter gladiō antīquō ad dextram sinistramque multīs icti- 760bus hostźs petīvit. Tum prīncipem pīrātārum spectāvit, quī -30- ūnum ex satyrīs caesūrus erat. Ad suōs clāmāns, Daimōn impetum ad ducem dūxit. Dum trźs nautae atque Phaedos contrā pīrātās quī ūnā cum prīncipe erant pugnant, Daimōn prīncipem pīrātārum agressus est.
765Tandem tź habeō! prīnceps clāmāvit. Nunc morī- tūrus es! Hī duō violentissimź pugnāvźrunt. Prīnceps brac- chium Daimonis vulnerāvit sed vulnus nōn grave erat. Prīn- ceps, źlātus, gladium źlevāvit ut Daimonem interficeret. Dai- mōn eum in latus gladiō suō magnā vī percussit. Sanguis 770prīncipis ex vulnere prōfūdit. Hōc vīsō, multī pīrātae, impetō factō, ducem suum źripuźrunt priusquam interficī poterat.
Subitō, caelum sźscentibus (countless) avibus vul- turīnīs (like vultures) obscūrātum est. Magnā celeritāte dź- super volāvźrunt, tum rōstrīs (beaks) satyrōs multīs ictibus 775ācerrimź percussźrunt. Multī satyrī vulnerātī sunt atque nōnnūllī interfectī; Daimōn ac cźterī caeciter (blindly) volu- crźs gladiīs petīvźrunt, dum contrā pīrātās pugnant. Magnā cum difficultāte, impetum avium atque pīrātārum simul sus- tinźre poterant.
780Itaque Herculźs Chironque, quī intellegźbant avźs ā Iūnōne missās esse, satyrīs imperāvźrunt ut in silvās sź reciperent. Cum satyrī eō vźnissent (et Daimōn, Pheidos, ac cźterī sociī īdem fźcissent), omnźs, breve tempus, arboribus servātī sunt.
785Deinde, Herculźs ab Apolline ōrāvit ut auxilium mit- teret. Apollō, nōn modo quod Herculem audīverat sed etiam quod inimīcitiam Iūnōnis Delonī Hźrakleiaeque ulcīscī volź- bat, auxilium mīsit. Subitō, caelum ac īnsula undique lūce aureā fulgźre (shine) coepźrunt. Tum multitūdō sagittārum 790aureārum, per aerem volāns, volucrźs percutere coepit. Cum volucrźs in terram caderent, satyrī magnō gaudiō clāmā- vźrunt, tum impetum in pīrātās ex silvīs fźcźrunt.
Ācriter ūsque ad sōlis occāsum pugnātum est. Tum, -31- quod sōl occāsus erat, neque Iūnō avźs neque Apollō sagittās 795mittere poterat. Adventus noctis fīnem pugnae fźcit. Chīrōn, Herculźs, atque cōpiae suae sźsź cum mortuīs vulnerātīsque in montźs recźpźrunt. Pīrātae campum occupāvźrunt et ibi castra posuźrunt.
Nocte, Daimōn manum servōrum līberātōrum, vesti- 800bus pīrātārum indūtīs, in castra pīrātārum clam dūxit, ut cōn- silia audīrent atque nōnnūllōs interficerent. In castrīs audīvźr- unt vōcźs pīrātārum quī glōriōsź (boastfully) dīxźrunt sź māchinam novam habźre atque illā crās contrā satyrōs ūsūrōs esse, sed Daimōn quālis haec māchina esset invenīre nōn 805poterat. Fūrtim, Daimōn sociīque circiter septendecim ex pīrātīs silentiō necāvźrunt sed, cum aliī (quōs cźperant inter- ficiendī causā) clāmāvissent et pīrātae omnźs excitātī essent, Daimōn suīque pugnantźs pedźs retulźrunt; tum ad montźs sź recźpźrunt.
810Prīmā lūce, satyrī atque pīrātae proelium commīsźr- unt. Deinde, in medium proelium, pīrātae ballistam traxźr- unt. Tum ballistā, multa saxa lapidźsque in aciem satyrōrum coniźcźrunt. Hōc modō multī satyrī vulnerātī atque nōnnūllī interfectī sunt. Cuneō factō, Daimōn impetum in mediam 815phalangem hostium ad ballistam capiendam dūxit. Ācriter pugnātum est. Cum pīrāta ingźns Daimonem ā tergō caesūrus esset, Pheidos pīrātam gladiō suō cōnfōdit. Nautae apertum spatium in mediā aciź fźcźrunt, tum Daimōn, Pheidos, cźterī- que ad ballistam pervźnźrunt. Pīrātās quī praesidiō ballistae 820erant interfźcźrunt; deinde ballistam in pīrātās vertźrunt atque lapidźs saxaque in eam posuźrunt. Ballistā tortā (wound up), Daimōn lapidźs saxaque magnā vī in pīrātās coniźcit. Multī vulnerātī sunt. Daimōn sociīque iterum lapidźs ad pīrātās źffūdźrunt.
825Prīnceps pīrātārum, quamquam vulnerātus erat, clā- māvit: Tempus nunc est aut numquam erit! Pīrātae sum- -32- mā vī impetum in satyrōs fźcźrunt. Daimōn, Herculźs, Chīrōn, et cźterī fortiter impetum sustinuźrunt. Tandem, aciźs pīrātārum frācta est. Pīrātae ad nāvźs fūgźrunt. Fugientźs, 830pīrātae herbam aridam incendźrunt ut satyrōs impedīrent. Dum satyrī flāmmīs prōhibentur, pīrātae nāvźs dźdūxźrunt, in eās ascendźrunt, atque rźmīs magnā vī cōntendźrunt. Satyrī ac servī līberātī, circum flāmmās currentźs, ad portum per- vźnźrunt atque in utrōque lītore portūs stetźrunt ut nāvźs 835spectārent.
Prīmō, nāvźs ab lītore sine difficultāte nāvigāvźrunt sed, cum quīnquāgintā passus prōgrźssae essent, lźnte in aquam cōnsīdere (sink) coepźrunt. Satyrī atque servī līberātī magnō gaudiō clāmāvźrunt. Quod aqua ibi nōn alta erat, nāvźs nōn 840omnīnō submźrsae sunt. Pīrātae prīmō attonitī (astonished), tum magnopere īrātī erant. Nāre nōn poterant (id quod perpaucī pīrātae aut nautae facere possunt). Itaque signi- ficāvźrunt sź velle sźsź trādere. Herculźs, Daimōn, atque satyrī ad pīrātās nāvźrunt, nāvźs occupāvźrunt, pīrātās ligāvźrunt, 845atque (ratibus factīs) eōs ad terram remōvźrunt. Posteā, Her- culźs atque nōnnūllī satyrōrum nāvźs reparāvźrunt. Deinde, Chīrōn pīrātās in servitūtem redigī atque rźmigźs fierī iūssit. Servōs līberātōs pīrātārum nāvibus praefźcit ut ad patriās suās redīrent.
850Post paucōs diźs, omnźs nāvźs pīrātārum ab īnsulā nāvigāvźrunt. Daimōn, Pheidos, atque Herculźs circiter vīgin- tī diźs ibi manźbant ut vulnera satyrōrum atque vulnera sua cūrārent. Fźlīciter sua vulnera nōn gravia erant.
Deinde, Chīrōn Daimonem monuit ut ad Graeciam 855nāvigāret atque ōrāculum Apollinis Delphīs cōnsuleret. For- tasse, inquit, Iūnō īrāta est quod pīrātās auxiliō Apollinis superāvimus; itaque nunc multa supplicia populō Hźrakleiae parat. Necesse est līberātōrem Hźrakleiae mox invenīre. Crźdō populum patris tuī in magnō perīculō futūrum esse.
860Itaque Daimōn, Herculźs, Pheidos, nautae, ac satyrī (Deinos, Taxus, et cźterī) nāvem solvźrunt. Chīrōn ūnā cum eīs ad Graeciam nāvigāvit quod domum suam in Monte Pźliō vīsitāre cupiźbat. Ventō secundō celerrimź cōntend- źrunt. Post multōs diźs, auxiliō Chīrōnis, circum Peloponnź- 865son nāvigāvźrunt, deinde in Sinum Corinthī pervźnźrunt. Mox in portum Iteae prope Delphōs nāvigāvźrunt. Nāvem adligāvźrunt, tum (Chīrōne Herculeque ducibus) per vallem inter montźs ad templum Apollinis sub Monte Parnāssō ascendźrunt. In viā sacrā ambulāvźrunt; dźnique ad templum 870pervźnźrunt. Locus templī altus erat, circumclūsus montibus altissimīs.
Per sacerdōtźs Daimōn ab ōrāculō Apollinis ōrāvit ubi līberātor Hźrakleiae esset. Ōrāculum respondit populum Hźrakleiae līberātōrem vīsūrum esse sed Iūnōnem populum 875Hźrakleiae interfectūram esse. Daimōn ōrāculō grātiās źgit; deinde cum Hercule, Chīrōne, et cźterīs ad nāvem dźscendit. Necesse est Hźrakleiam quam celerrimź nāvigāre, Chīrōn dīxit. Domum meam posteā vīsitābō! Hīs rźbus cōnstitutīs, nactī idōneam ad nāvigandum 880tempestātem, solvźrunt. Ex Sinū Corinthī nāvigantźs, circum Peloponnźson iterum cōntendźrunt sed, cum Peloponnźson relīquissent et ad īnsulam Melon (Melos) prōgrederentur, tanta tempestās subitō cöorta est ut cursum tenźre nōn pos- sent.
885Crźdō Iūnōnem Aeolō persuāsisse ut hance tempestā- tem mitteret, Chīrōn dīxit. Daimōn Aeolum ōrāvit. Post paucās hōrās, secundus ventus pervźnit et cursum invźnźrunt. Cum multa mīlia pāssuum prōgrźssī essent, Hźrakleiam vīdźr- unt. Quamquam satis ventī erat, etiam rźmigāvźrunt, timentźs 890nź tardiorźs essent.
Subitō nāvis cōnstitit quasi vī malā tenźrźtur. Magnus ventus erat sed nāvis nōn movźbat. Satyrī rźmīs magnā vī -34- cōntendźrunt sed frūstrā. Dum colloquuntur, magnam um- bram māiorem quam nāvem animadvertźrunt. Ad caelum 895spectantźs, volucrem ingentem vīdźrunt. Hoc mōnstrum ungui- bus magnīs īnstructum erat. Circum nāvem avis volābat quasi quendam quaereret. Cum Herculem cōnspexisset, ad eum volāvit, unguibus extentīs. Herculźs clāvā suā avem petīvit sed volucris celerius volāvit. Cum Daimōn arcum tolleret 900atque Pheidos ac nautae (Halius, Andricus, Atreus, Thoön, Nimionque) tźla coniectūrī essent, avis ad eōs tantā celeritāte volāvit ut sź omnźs in nāvem prōicerent nź interficerentur. Daimōn surrźxit et arcum iterum sustulit sed volucris celer- rimź ad Daimonem volāvit. Priusquam Herculźs eum servāre 905poterat, Daimōn unguźs acūtōs in tergum sźnsit, tum sź contrā frigidam aquam cōntendere intellźxit. Ubi hic auxiliō Pheidī in nāvem ascendit, volucris ad Herculem iterum volā- vit, eum unguibus prehendit (quamquam Herculźs contrā volucrem pugnābat). Tum, ālās magnās plaudźns (flapping), 910Herculem sustulit atque in caelum volāvit.
Daimōn miserrimus erat. Amīcum suum servāre cupiź- bat sed hoc nūllō modō facere poterat. Nōlī Neptūnī oblī- vīscī, Chīrōn eum monuit. Daimōn piź et studiōsź ōrāvit ut Neptūnus auxilium mitteret. Subitō, ex undīs, caput equī 915deinde corpus appāruit. Equus magnus et albus erat atque ālās fortissimās habźbat. In nāvem volāvit, tum ibi stetit. Frźna (bridle) aurea gerźbat et, circum collum, arcus ac phare- tra cum sagittīs aureīs pendźbant. Neptūnus nōn modo deus maris est, Chīrōn dīxit, sed etiam creātor equōrum. Vźrź 920auxilium tibi dedit.
Grātiās Neptūnō agźns, Daimōn equum cōnscendit. Cum Daimōn equum incitāvisset, ab eō in aerem sublevātus est. Ubi Daimōn dźspexit, nāvis minor atque minor vidźbātur. Equus celerrimź in caelum volāvit ad volucrem Herculemque, 925quī prōcul vidźrī poterant. -35- Volucris, Herculem tenźns, ad scopulōs in marī post Hźrakleiam volābat. Daimōn equum iterum incitāvit nam sciźbat volucrem Herculem in scopulōs acūtōs dź caelō dźicere velle. Volucris respicere tum celerius volāre vīsa est 930sed (cum ad īnsulam Hźrakleiam appropinquāret) nōn trāns īnsulam sed circum extrźmam partem volāvit. Deinde, cursū versō, volucris ad rūpźs (rocks) post īnsulam volāvit.
Daimōn, tamen, ut Herculem servāret et priusquam volucris ad scopulōs pervźnīret, rźctź trāns īnsulam volāvit. 935Equus tantā celeritāte volāvit ut equus ac volucris ad scopulōs simul appropinquārent. Priusquam volucris super scopulōs volāre potuit, Daimōn ita equum sub volucrem rźxit ut Her- culźs collum equī crūribus suīs prehendere posset. Dum Her- culźs hoc facit, Daimōn gladiō antīquō unguźs atque corpus 940volucris iterum atque iterum percussit. Tandem volucris, mul- tīs vulneribus dźfessa, Herculem relīquit.
Herculźs Daimōnque, equum rźgentźs, ad oppidum Hźrakleiae volāvźrunt. Dum hoc faciunt, avis īrāta eōs aggrźs- sa est. Herculźs, quī ante Daimonem prope collum equī sedźbat, 945dīxit sź equum rźgere posse ut Daimōn cum volucre pugnāre posset. Volucris, vīribus renovātīs, ad eōs iterum atque iterum volāvit, ululāns. Prīmum, aggrźssa est equumunguibus pellem (hide) eius lacerānssed hoc nōn retardāvit equum, quī fortiter volāre perservāvit. Tum avis Herculem corripuit 950950atque eum dźtrahere cōnāta est. Daimōn iterum volucrem gladiō petīvit sed, quandōcumque avem percussit, avis Hercu- lem firmius unguibus acūtīs tenuitcutem tam vehementer perforāns ut sanguis in tergum dźflueret. Dźnique, tōtīs viri- bus, Daimōn tam graviter alterum crūs volucris vulnerāvit ut 955mōnstrum Herculem relinqueret.
Avis, āmźns īrā, humerum (shoulder) Daimonis alterō
ungue comprehendit, tumālās plaudźns (flapping, beating)
eum vehementer dź equō dźtrahere coepit. Daimōn bracchiīs
-36-
-37-
suīs Herculem magnā vī tenuit sed avis validior erat. Daimōn
960sź oblīquź (sideways) trahī sźnsit. Dźspiciźns, collźs agrōsque
Hźrakleiae vīdit. Avis ālās tam violenter plausit ut Daimōn
diūtius sź tenźre nōn posset. Dź equō cāsūrus erat sed Hercu-
lźs, sź vertźns, eum sub bracchiīs cźpit atque eum firmź tenuit.
Alterā manū unguem volucris torsit (twisted) dōnec (until)
965illa humerum Daimonis relīquit. Daimōn laetź et grātō animō in
tergum equī post Herculem iterum cōnscendit.
Dum avis lātō circulō circum eōs volat novī impetūs faciendī causā, Daimōn ab Hercule petīvit ut sibi arcum et ūnam sagittam daret. Cum volucris ad equum volāret, Dai- 970mōnarcum tendźnssagittam conlīneāvit (aimed), et avem percussit, sed vulnus nōn grave erat. Avis, magnopere īrāta, latiore circulō volāvit, tum rźctź ad Daimonem et Herculem volāre coepit, magnā vōce ululāns.
Herculźs quam celerrimź Daimonī secundam sagittam 975dedit. Hanc sagittam magnā cum dīligentiā conlīneāns, Dai- mōn volucrem in pectorem percussit. Sagitta penitus cōn- fōdit. Avis, ululāns, in Daimonem Herculemque tam violenter concidit ut eōs paene dź equō dźcuteret, sed vulnus volucris mortiferum erat. Volucris, vagō cursū, ad terram cadere coepit, ālās 980lźnte plaudźns. Tum ālae plaudere dźsiźrunt (ceased) et, mōre (like, in the manner of) saxī, avis ad terram cecidit.
Tum, Herculźs equum dź caelō rźxit ad oppidum Hźrakleiae. Super forum oppidī volāvźrunt sed nźminem vīdźrunt. Clāmorem in lītore audientźs, eō volāvźrunt. Cum 985pervźnissent ac dźspexissent, vīdźrunt omnźs mīlitźs et cźterōs virōs puerōsque pugnantźs contrā magnam multitūdinem serpentium quae in terram serpserant atque ad oppidum accźdźbant. Propius volantźs, vidźre poterant multōs com- primī aut dźvorārī ab īrātīs et frementibus (roaring) serpen- 990tibus. Celeriter, Daimōn patrem suum cōnspexit. Ille phalangem mīlitum dūcźbat contrā magnum numerum serpentium quae -38- manum virōrum infźlīcium circumveniźbant.
Mox nōnnūllae faciźs (faces) suspexźrunt (looked up), tum cźterae; tum clāmor vźnit ā virīs in terrā. Daimōn Her- 995culźsque celeriter ad lītus dźvolāvźrunt, dź equō dźscendźr- unt, et contrā serpentźs pugnāre coepźrunt. Herculźs nōnnūl- lās prehendit ac strangulāvit priusquam interficere poterant fortem manum puerōrum quī baculīs (sticks), lapidibus, cul- trīsque (knives) pugnābant. Daimōn per turbam virōrum ser- 10001000pentiumque cōntendit, tum ad marginem maris cucurrit ut pa- trem invenīret. Dum currit, mare spectāvit, nam putābat sź vī- sūrum serpentźs ź marī veniźntźs prō eīs quae interfectae essent, sed mīrātus est quod serpentźs nōn iam ex aquā appāruźrunt.
Tum patrem suum vīdit. Rźx Prōteus et parva manus 1005mīlitum, circumdata serpentibus, etiam in extrźmā spź salūtis magnā virtūte pugnābant. Aliī mīlitźs circulum serpentium perfringere cōnābantur ad rźgem servandum, sed frūstrā. Dai- mōn ad eōs cucurrit. Gladium antīquum vibrāns (brandish- ing) atque Neptūnum invocāns, mīlitźs dubitantźs cohortātus 1010est. Mox aliī mīlitźs cum illīs sź coniūnxźrunt et cupidź Dai- monem secūtī sunt. Herculźs, quī serpentźs prōhibźbat nź ad oppidum serperent, auxiliō Daimonī esse nōn poterat. Cuneō factō, gladiīs caedentźs, per circulum īrātārum ac sībilārum (hissing) serpentium perfrźgźrunt. Nōn nūllae ex serpentibus, 1015faucźs aperientźs, dentźs acūtōs et iugula (throats) sanguinea (blood red) cum linguīs vibrantibus patefźcźrunt, tum capita complūrium mīlitum infźlīcium dźvellźrunt (tore off). Cźterī mīlitźs gladiīs abdōmina serpentium cōnfōdźrunt. Hae serpentźs mortuae sunt, tamen aliae serpentźs agressae sunt. Ūna 1020ex hīs Daimonem spīrīs (coils) cźpit, tum eum altź sublevāvit.
Daimōn gladiō squāmigerās (scaly) spīrās percussit, sed frūstrā. Tamen, cum caput ingźns ad eum venīret et faucźs magnae apertae essent, gladium sub mentō (chin) exźgit (thrust through). Pellis mollis erat; mūcrō (point) gladī peni- -39- 1025tus iit. Magnō fremitū, serpźns Daimonem dźmīsit, tum (sź torquźns in terrā) ź vītā excźssit.
Nunc aciźs serpentium frācta est. Daimōn (gladiō ex serpente mortuā extractō) mīlitźs dūxit ad patrem, quī (auxiliō paucōrum ex mīlitibus quī supererant) fortiter pugnābat. 1030Cum Daimōn appropinquāret, serpźns ingźns (māior quam omnźs) rźgem cźpit; eum spīrīs magnīs amplexa est; tum altź super terram sublevāvit. Rźgem tenźns, serpźns, exsultāns, caput suum levāvitoculīs malīs et sanguineīs ārdentibuslinguā bifurcā (forked) ōs lambźns (licking). Faucźs aperiźns, mag- 1035nōs dentźs crūdźlźs et iugulum ingentem patefźcit; tum tantā vōce fremuit ut omnźs mīlitźs perterrźrentur.
Daimōn, tamen, mīlitźs cohortātus, impetum in ser- pentem dūxit sed serpźns, caudam verberāns (lashing), nōn nūllōs interfźcit. Daimōn, mīlitibus clāmāns, iterum impetum 1040dūxit. Mīlitźs, pīlīs in latus abdomenque missīs, mōnstrum vulnerāvźrunt. Īrā ac dolōre exululāns (roaring loudly), serpźns caput dźmīsit ad Daimonem mīlitźsque. Gladiīs caput petīvźrunt sed serpźns celerrimź Daimonem spīrā novā cźpit, patrem adhūc aliīs spīrīs tenźns. Nunc, mōnstrum utrōsque 1045interficere parāvit. Mīlitźs, omnī spź dźpositā, spectāculum horrendum exspectābant.
Serpźns avidź rźgem spectāvit; tum faucźs crūdźlźs aperuit ut caput rźgis dźvelleret. Daimōn, cuius manūs adhūc līberae erant, mollem locum inter squāmās invźnit, tum cel- 1050eriter pellem serpentis mūcrōne gladī cecidit. Magnopere īrāta, serpźns—exululāns ac caudam vibrāns dolōre—caput dź- traxit; oculīs malīs et sanguineīs Daimonem intuitus est (glared at) obtūtū (stare) fūnestō (deadly, fatal). Tum faucźs iterum sź aperuźrunt. Daimōn vīdit magnōs dentźs (ad eum 1055veniźntźs, nitentźs (glistening) guttīs (drops) venźnī), rubram linguam vibrantem, iugulum sanguineum. Gladium ante sź utrīsque manibus tenźns, exspectāvit dum ingentźs nārźs -40- (nostrils) mōnstrī paene super caput suum essent; tum omni- bus vīribus gladium ūnō suprźmō ictū in faucźs serpentis cōn- 1060fōdit. Vī ictūs suī atque impetū capitis serpentis, gladius pen- itus in caput iit ūsque ad capulum (hilt). Sanguis coccineus (crimson) super Daimonem prōfūdit. Madefactus est (he was drenched). Magnō fremitū, cuius źcho ā collibus reddita est, serpźns riguit (stiffened), tum sź relaxāvit, et ad terram mor- 1065tua cecidit. Cum magnae spīrae dźlāpsae essent, Daimōn et rźx prōgrźssī suntdolentźs (sore) atque dźfessī, sed ab morte parsī (spared).
Mīlitźs, virī, puerīque magnā vōce clāmāvźrunt. Spź illātā ac redintegrātō animō, mīlitźs impetum fźcźrunt in 1070reliquās serpentźsmultae ex quibus in mare serpere coepźr- unt. Cźterae interfectae sunt. Mare spectantźs, virī nāvem quae ad lītus appropinquābat animadvertźrunt. Vīdźrunt autem serpentźs fugientźs interficī ab eīs quī in nāve erant. Daimōn Herculźsque, quī intellźxźrunt hanc suam nāvem 1075esse, cum omnibus virīs puerīsque ad mare cucurrźrunt ad amīcōs suōs salūtandōs.
Cum illī, nāve subductā, ź nāve źgrźssī essent, Daimōn patrī suō Chīrōnem, Pheidon, nautās (Nimiōn, Thoön, Hali- um, Andricum, Atreumque), atque omnźs satyrōs intrōdūxit. 1080Exposuit, breviter, quō modō illī auxilō sibi fuissent dum līberātōrem Hźrakleiae petit. Rźx grātiās źgit atque eōs Hźrakleiam hospitźs suōs invītāvit. Chīrōnī Herculīque dīxit: Adventū tam nōtissimōrum virōrum honōrāmur. Neque vestrī neque auxilī vestrī oblīvīscźmur.
1085Deinde, rźx nūntiāvit: Quod źreptī sumus ex crūdźlis- simō interitū, multī honōrźs dźbentur nōn modo dīs immortā- libus sed etiam hźrōī quem deī delegźrunt ad nōs līberandōs: hźrōs quī clārus, fortis, magnā virtūte est et dignus grātiīs nostrīs aeternīs. Nostrīs oculīs eum super nōs volāre in equō 1090ālātō (winged) Neptūnī vīdimus atque sīc cōnficere ea quae -41- ōrāculum praedīxisset. Nōn trāns mare eum volāre et īnsu- lam attingere vīdimus, quod ācerrimź cum serpentibus Iūnō- nis pugnābāmus, sed certź tū, Chīrōn, et cźterī in nāve fźlīcem adventum vīdistis.
1095Hoc vźrź vīdimus, Chīrōn respondit. Volucris in- gźns, ab Iūnōne missa, Herculem ab nāve nostrā ad hanc īnsulam attulit ut eum in scopulōs in marī post īnsulam dźiceret. Ubi Daimōn ōrāvit ut Neptūnus auxilium mitteret, deus eī dedit equum ālātum. Spectāvimus Daimonem dum 1100equum sub volucrem rźgit et Herculem ź perīculō źripit. Deinde vīdimus volucrem utrōsque iterum atque iterum aggredī, tum ad terram cadere, vulnerātum sagittā ā Dai- mone missā. Vīdimus, autem, (cum avis, ā Iūnōne rźcta, Herculem ad scopulōs in marī portāret) eam circum extrźmam 1105partem īnsulae volāre atque īnsulam ipsam vitāre. Daimōn, tamen, ut Herculem servāret, rźctź trāns Hźrakleiam volāvit. Sīc saeva Iūnō, cupida fātī prōhibendī, fātum iūvit. Līberātor Hźrakleiae vźrź clārus est per mare Aegaeum atque omnźs īnsulās: fortis apud virōs fidźlitāte ac virtūte. Fortitūdine 1110superāvit. Iam prīdem dźmōnstrāvit sź hźrōem esse: hodiź iterum sź hźrōem praebuit. Ecce, līberātor Hźrakleiae ante tź stat: fīlius tuus, Daimōn.
Magnā vōce omnźs clāmāvźrunt. Prōteus fīlium suum amplexus est. Tum ad regiam ambulāvit cum Daimone (quī 1115equum dūcźbat) atque cum laetō Hercule, Chīrōne, et cźterīs. Sollemnī sacrificiō deīs immortālibus factō, convīvium mag- num honōris Daimonis causā datum est. Supplicātiō (thanks- giving) quīndecim diźrum autem dźcrźta est. Omnźs gaudź- bant atque multōs honōrźs līberātōrī reddidźrunt. 1120Cum Chīrōn, tandem, atque Herculźs, Pheidos, nau- tae, satyrīque nāvem dźdūxissent ut domum redīrent, rźx Dai- mōnque eōs Hźrakleiam saepe vīsitāre invītāvźrunt. Posteā, vźrō, Hźrakleiam amīcōsque saepe vīsitābant.
-42-
Post multōs annōs, cum Chīrōn in scopulīs super mare 1125sedźret atque dīscipulīs suīs dź potestāte deōrum ac fortitū- dine virōrum nārrāret, ita coepit: Ōlim erat in īnsulā Hźra- kleiā puer nōmine Daimōn.
-43-
